ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನಿ ಪಂಡಿತ್ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ, ವೃತ್ತಿಜೀವನ,ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿ, 1962 ರ ಸಿನೋ-ಇಂಡಿಯನ್ ಯುದ್ಧ, ಅವರ ಸಂಪೂರ್ಣ ಮಾಹಿತಿ

jawaharlal nehru information in kannada

ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಜೀವನ ಚರಿತ್ರೆ

ಜವಹಲಾಲ್‌ ನೆಹರು ಎಂದರೆ ನಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳ ನೆಚ್ಚಿನ ಚಾಚಾನೆಹರು . ಭಾರತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ನವಭಾರತ ಶಿಲ್ಪಿ ಎಂದೇ ಕರೆಯಲ್ಪಟ್ಟರು . ಎರಡನೆಯ ಹಾಯುದ್ಧದ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರಕಾರದ ಎದುರು ಇಟ್ಟವರು ಪಂಡಿತ ಜವಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು .

ನಮ್ಮ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರಂತೆ ಚಾಲನೆ ನೀಡಿದ ಮತ್ತೊಂದು ಮಹಾನ್ ಚೇತನ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಮಕ್ಕಳ ಪಾಲಿನ ಚಾಚಾ ನೆಹರು . ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ರಾಷ್ಟ್ರಪಿತ ( ದೇಶದ ತಂದೆ ) ಆದರೆ ನೆಹರು ದೇಶದ ಚಾಚಾ ( ಚಿಕ್ಕಪ್ಪ ) ಈ ಅರ್ಥದಲ್ಲೂ ನೆಹರು ಜಾಚನೆ .

ಆದರೆ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಆಂದೋಲನದ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ 1940 ನೇ ಅಕ್ಟೋಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪುನಃ ಅವರು ಸೆರೆಮನೆವಾಸವನ್ನು ಅನುಭವಿಸ ಬೇಕಾಗಿ ಬಂತು . 1941 ರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಬಿಡುಗಡೆ ಹೊಂದಿದರು .ಪುನಃ ಅದೇ ವರ್ಷ ಭಾರತ ಬಿಟ್ಟು ತೊಲಗಿರಿ ಚಳುವಳಿಯ ಕಾರಣ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಸೆರೆಮನ ಸೇರಬೇಕಾಯಿತು .

1945 ರಲ್ಲಿ ಬಿಡುಗಡೆ ಹೊಂದಿದರು . ಇವರ ತಂದೆ ಪಂಡಿತ ಮೋತಿಲಾಲ್ ನೆಹರುರವರು . ತಂದ 1889 ರ ನವೆಂಬರ್ 14 ರಂದು ನಮ್ಮ ಚಾಚಾರವರು ಹುಟ್ಟಿದರು ಮೋತಿಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅಲಹಾಬಾದಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ವಕೀಲಿ ವೃತ್ತಿಯಿಂದ ಆಗಲೆ ಬಹಳ ಹಣ ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದರು .

ಬ್ರಿಟಿಷರ ಉಡುಗೆ – ತೊಡುಗೆ , ಸಜ್ಜನತೆಗೆ ಮಾರು ಹೋಗಿದ್ದ ಮೋತಿಲಾಲ್‌ತಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಶ್ಚಾತ್ಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯನ್ನೇ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂದು ಆಸೆಪಟ್ಟಿದ್ದರು . ಅವರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಮಗ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ವಿದೇಶಿ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯಬೇಕೆಂದು ಆಸೆ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರು .

ಅದಕ್ಕೋಸ್ಕರ ನೆಹರೂರವರನ್ನು ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಹ್ಯಾರೋ ಶಾಲೆಗೆ ಸೇರಿಸಿದರು . ನಂತರ ಅವರು ಕಾನೂನು ವ್ಯಾಸಂಗವನ್ನು ಕೂಡ ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ಮುಗಿಸಿ 1912 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದರು . ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮರಳಿದ ಬಳಿಕ ಬಾಂಕೀಪುರ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧಿವೇಶನ ದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು .

ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಗೋಖಲೆಯವರಿಂದ ತುಂಬ ಪ್ರಭಾವಿತರಾದರು . ನೆಹರೂರವರು ಬ್ಯಾರಿಸ್ಟರ್ ಪದವಿ ಪಡೆದ ಬಳಿಕ ತಮ್ಮ ತಂದೆಯಂತೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಕೀಲರಾಗಬಹುದೆಂದು ಎಲ್ಲರೂ ತಿಳಿದಿದ್ದರು . ಆದರೆ ಅವರು ಬಾಲಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕ್ ಮತ್ತು ಅನಿಬೆಸೆಂಟರ ಹೋಂ ರೋಲ್ ಲೀಗ್‌ನತ್ತ ಆಕರ್ಷಿತರಾದರು 

ಆರಂಭಿಕ ಜೀವನ:

ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರು ಅಲಹಾಬಾದ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಗಂಗಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ (ಈಗ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿದೆ) ಜನಿಸಿದರು. ಜವಾಹರ್ ಎಂದರೆ ಅರೇಬಿಕ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ “ರತ್ನ” ಮತ್ತು ಇದು ಮೋತಿ, “ಮುತ್ತು” ಎಂಬ ಅರ್ಥವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ . ಅವರು ಶ್ರೀಮಂತ ಬ್ಯಾರಿಸ್ಟರ್ ಮೋತಿಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರ ಪತ್ನಿ ಸ್ವರೂಪ್ ರಾಣಿ ಅವರ ಹಿರಿಯ ಮಗು. ನೆಹರೂ ಕುಟುಂಬವು ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಪರಂಪರೆಯಿಂದ ಬಂದವರು ಮತ್ತು ಹಿಂದೂಗಳ ಸಾರಸ್ವತ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಜಾತಿಗೆ ಸೇರಿದವರು . ವಕೀಲರಾಗಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದ ಮೋತಿಲಾಲ್ ಅವರು ಅಲಹಾಬಾದ್‌ಗೆ ತೆರಳಿದರು ಮತ್ತು ಯಶಸ್ವಿ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷವಾದ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯರಾಗಿದ್ದರು.. ನೆಹರು ಮತ್ತು ಅವರ ಸಹೋದರಿಯರು – ವಿಜಯ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣ – “ಆನಂದ್ ಭವನ” ಎಂಬ ದೊಡ್ಡ ಮಹಲಿನಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪದ್ಧತಿಗಳು, ನಡವಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಉಡುಗೆಯೊಂದಿಗೆ ಬೆಳೆದರು. ಹಿಂದಿ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತವನ್ನು ಕಲಿಯುವಾಗ, ನೆಹರೂ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿರರ್ಗಳವಾಗಿ ಮತ್ತು ನಿಯಮಿತವಾಗಿ ಸಂಭಾಷಣೆ ಮಾಡಲು ತರಬೇತಿ ನೀಡಲಾಗುವುದು .

ಜವಾಹರಲಾಲ್ ಮತ್ತು ಕಮಲಾ ಅವರ ಮದುವೆಯಲ್ಲಿ.
ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬೋಧನೆ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಮತ್ತು ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಆಧುನಿಕ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಸಂಗ ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ನೆಹರು ಹ್ಯಾರೋ ಶಾಲೆಗೆ ಹಾಜರಾಗಲು 15 ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಲಂಡನ್‌ನ ಮಿಡಲ್ ಟೆಂಪಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಬ್ಯಾರಿಸ್ಟರ್ ಆಗಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆಯಲು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಮೊದಲು ಅವರು ಟ್ರಿನಿಟಿ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲು ಮುಂದಾದರು . ಲಂಡನ್‌ನ ಥಿಯೇಟರ್‌ಗಳು, ಮ್ಯೂಸಿಯಂಗಳು ಮತ್ತು ಒಪೆರಾ ಹೌಸ್‌ಗಳಿಗೆ ಆಗಾಗ್ಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುತ್ತಿದ್ದ ಅವರು ತಮ್ಮ ರಜಾದಿನಗಳನ್ನು ಯುರೋಪಿನಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ವೀಕ್ಷಕರು ನಂತರ ಅವರನ್ನು ಸೊಗಸಾದ, ಆಕರ್ಷಕ ಯುವ ಬುದ್ಧಿಜೀವಿ ಮತ್ತು ಸಮಾಜವಾದಿ ಎಂದು ವಿವರಿಸಿದರು. ನೆಹರೂ ಅವರು ಭಾರತೀಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಮುದಾಯದ ರಾಜಕೀಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಸಮಾಜವಾದ ಮತ್ತು ಉದಾರವಾದಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಆಕರ್ಷಿತರಾದರು, ಇದು ಯುರೋಪಿನ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.

ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದ ನಂತರ, ನೆಹರು ಅವರ ವಿವಾಹವನ್ನು ಕಮಲಾ ಕೌಲ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ಫೆಬ್ರವರಿ 8, 1916 ರಂದು ವಿವಾಹವಾದರು, ನೆಹರೂ ವಯಸ್ಸು 27 ಮತ್ತು ಅವರ ವಧುವಿಗೆ 16 ವರ್ಷ. ಅವರ ಮದುವೆಯ ಮೊದಲ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳು ಆಂಗ್ಲೀಕೃತ ನೆಹರು ಮತ್ತು ಕಮಲಾ ನಡುವಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಂದಕದಿಂದ ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸಿದವು, ಅವರು ಹಿಂದೂ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದರು. ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ ಕಮಲಾ ಅವರ ಏಕೈಕ ಮಗಳು ಇಂದಿರಾ ಪ್ರಿಯದರ್ಶಿನಿ ಅವರಿಗೆ ಜನ್ಮ ನೀಡಿದರು . ಕಾನೂನು ಅಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕೆಲವು ಪ್ರಯತ್ನಗಳನ್ನು ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ನೆಹರು ತಕ್ಷಣವೇ ಭಾರತೀಯ ರಾಜಕೀಯ ಜೀವನಕ್ಕೆ ಆಕರ್ಷಿತರಾದರು, ಅದು ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ಸಮರ I ರ ವಿಭಜನೆಯಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು.. 1916 ರಲ್ಲಿ ಲಕ್ನೋದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಮಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಉಗ್ರಗಾಮಿ ಬಣಗಳು ಮತ್ತೆ ಒಂದಾದವು ಮತ್ತು ಭಾರತದ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹೋಮ್ ರೂಲ್ ಮತ್ತು ಡೊಮಿನಿಯನ್ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದರು. ತಮ್ಮ ತಂದೆಯ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಸೇರಿದ ನೆಹರೂ ಅವರು ತಮ್ಮ ತಂದೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳ ಉದಾರವಾದಿ ಮತ್ತು ಆಂಗ್ಲೀಕರಣದ ಸ್ವಭಾವದಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಭ್ರಮನಿರಸನಗೊಂಡರು.

jawaharlal nehru Prabanda

ರಾಜಕೀಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನ

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಅವರ ಪಾತ್ರ:

ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದ ನಂತರ ಅವರು ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರೂ, ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧಿವೇಶನಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಬೆಸೆಂಟ್ ಅವರ ಹೋಮ್ ರೂಲ್ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವ ಮೂಲಕ, ನೆಹರೂ ಅವರು ಜಲಿಯನ್ ವಾಲಾಬಾಗ್ ಹತ್ಯಾಕಾಂಡದ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ 1919 ರಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ರಾಜಕೀಯ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ಪೂರ್ಣ ಹೃದಯದಿಂದ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರು. ಅವರು ಗಾಂಧಿಯವರ ನಿರ್ದೇಶನಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದರು ಮತ್ತು 1921 ರಲ್ಲಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ಪ್ರಾವಿನ್ಸ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಿತಿಯ ಪ್ರಧಾನ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿಯಾಗಿ ಮೊದಲ ನಾಗರಿಕ ಅಸಹಕಾರ ಅಭಿಯಾನದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದಕ್ಕಾಗಿ ಜೈಲು ಪಾಲಾದರು. ಅವರ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿದ್ದ ಸಮಯವು ಗಾಂಧಿಯ ತತ್ತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ಅಸಹಕಾರ ಚಳುವಳಿಯ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ವ್ಯತ್ಯಾಸಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಆಳವಾದ ತಿಳುವಳಿಕೆಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು. . ಜಾತಿ ಮತ್ತು ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆಯೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸುವ ಗಾಂಧಿಯವರ ವಿಧಾನದಿಂದ ಅವರು ಪ್ರಭಾವಿತರಾದರು.

ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ, ನೆಹರು ಜನಪ್ರಿಯ ಮತ್ತು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯವಾದಿ ನಾಯಕರಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದರು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ. ಅವರು 1920 ರಲ್ಲಿ ಅಲಹಾಬಾದ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು

ಚೌರಿ ಚೌರಾ ಘಟನೆಯ ನಂತರ ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿಯನ್ನು ಮುಂದೂಡುವ ಗಾಂಧಿಯವರ ನಿರ್ಧಾರದಿಂದಾಗಿ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಉಂಟಾದ ಬಿರುಕುಗಳ ಮುಖಾಂತರ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ಗೆ ಅವರ ನಿಷ್ಠೆ ಅಚಲವಾಗಿ ಉಳಿಯಿತು. ಅವರು 1922 ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ತಂದೆ ಮತ್ತು ಚಿತ್ತರಂಜನ್ ದಾಸ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಸ್ವರಾಜ್ ಪಕ್ಷಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು.

ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರು ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದೊಂದಿಗೆ 1926 ರಲ್ಲಿ ಜರ್ಮನಿ, ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಮತ್ತು ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟದಂತಹ ಯುರೋಪಿಯನ್ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಏಷ್ಯಾ ಮತ್ತು ಆಫ್ರಿಕಾದ ಹಲವಾರು ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟರು, ಸಮಾಜವಾದಿಗಳು ಮತ್ತು ಮೂಲಭೂತ ನಾಯಕರನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ನೆಹರೂ ಸಹ ಕಮ್ಯುನಿಸ್ಟ್ ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟದ ಆರ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ತಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಅನ್ವಯಿಸಲು ಬಯಸಿದ್ದರು. 1927 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಬೆಲ್ಜಿಯಂನ ರಾಜಧಾನಿ ಬ್ರಸೆಲ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ರಚಿಸಲಾದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ವಿರುದ್ಧದ ಲೀಗ್‌ನ ಸದಸ್ಯರಾದರು.

1928 ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಗುವಾಹಟಿ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ, ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿಯವರು ಮುಂದಿನ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಡೊಮಿನಿಯನ್ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ನೀಡದಿದ್ದರೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಬೃಹತ್ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. ನೆಹರೂ ಮತ್ತು ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರ ಒತ್ತಡದಲ್ಲಿ ಗಡುವನ್ನು ಒಂದು ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಲಾಯಿತು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿತ್ತು. ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರು 1928 ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ತಂದೆ ಮೋತಿಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರು ತಯಾರಿಸಿದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ “ನೆಹರು ವರದಿ” ಯನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದರು, ಅದು “ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯೊಳಗೆ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಡೊಮಿನಿಯನ್ ಸ್ಥಾನಮಾನ” ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿತು.

1930 ರಲ್ಲಿ ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿಯವರು ನೆಹರು ಅವರ ಹೆಸರನ್ನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಮುಂದಿನ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಬೆಂಬಲಿಸಿದರು. ಈ ನಿರ್ಧಾರವು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿನ “ಕಮ್ಯುನಿಸಂ” ತೀವ್ರತೆಯನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನವಾಗಿದೆ. ಅದೇ ವರ್ಷ, ನೆಹರು ಉಪ್ಪಿನ ಕಾನೂನಿನ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗಾಗಿ ಬಂಧಿಸಲ್ಪಟ್ಟರು.

1936 ರಲ್ಲಿ, ನೆಹರು ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಮರು ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಪಕ್ಷದ ಲಕ್ನೋ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯ ಮತ್ತು ಯುವ ನಾಯಕರ ನಡುವೆ ತೀವ್ರ ವಾಗ್ವಾದ ನಡೆದಿದೆ ಎಂದು ಮೂಲಗಳು ಸೂಚಿಸುತ್ತವೆ. ಪಕ್ಷದ ಯುವ ಮತ್ತು “ಹೊಸ-ಜನ್” ನಾಯಕರು ಸಮಾಜವಾದದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಸಿದ್ಧಾಂತಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು.

1942 ರ ಕ್ವಿಟ್ ಇಂಡಿಯಾ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ, ನೆಹರೂ ಅವರು ‘ಪೂರ್ಣ ಸ್ವರಾಜ್’ ಅಥವಾ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸಂಪೂರ್ಣ ರಾಜಕೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿದರು. ಅದೇ ವರ್ಷದ ಆಗಸ್ಟ್ 8 ರಂದು ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಜೂನ್ 15, 1945 ರವರೆಗೆ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರಿಸಲಾಯಿತು. ಅವರ ಬಿಡುಗಡೆಯ ನಂತರ, ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರದೊಂದಿಗೆ ಕಠಿಣ ಚರ್ಚೆಗಳು ಮತ್ತು ಮಾತುಕತೆಗಳ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡರು, ಇದು ಅಂತಿಮವಾಗಿ 1947 ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಕಾರಣವಾಯಿತು. ನೆಹರು ಹೋರಾಡಿದರು. ಕೊನೆಯ ವೈಸರಾಯ್ ಲಾರ್ಡ್ ಮೌಂಟ್‌ಬ್ಯಾಟನ್‌ರಿಂದ ದೇಶದ ವಿಭಜನೆಯ ಉದ್ದೇಶಿತ ವಿರುದ್ಧ ಕಠಿಣವಾಗಿದೆ. ಅವರು ಮುಸ್ಲಿಂ ಲೀಗ್‌ನ ನಾಯಕ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಜಿನ್ನಾ ಅವರಿಂದ ಸಾಕಷ್ಟು ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ವಿಫಲರಾದರು ಮತ್ತು ಇಷ್ಟವಿಲ್ಲದೆ ಅದಕ್ಕೆ ಮಣಿದರು.

ಭಾರತ ಬಿಟ್ಟು ತೊಲಗಿ:

1942 ರಲ್ಲಿ ಬಾಂಬೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ನೆಹರೂ ಮತ್ತು ಗಾಂಧಿ .
ನೆಹರು ಅವರನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷರು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಅವರು 1935 ರಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬದೊಂದಿಗೆ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಯುರೋಪ್ಗೆ ಪ್ರಯಾಣ ಬೆಳೆಸಿದರು, ಅಲ್ಲಿ ಅವರ ಅನಾರೋಗ್ಯದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವ ಪತ್ನಿ ಕಮಲಾ ಹಾಸಿಗೆ ಹಿಡಿದಿದ್ದರು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ನಡುವೆ ಮತ್ತು ಅವರ ಹೆಂಡತಿಯನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವ ನಡುವೆ ಹರಿದ ನೆಹರು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಯುರೋಪ್ ನಡುವೆ ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಮುಂದಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಕಮಲಾ ನೆಹರು 1938 ರಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು. ತೀವ್ರವಾಗಿ ದುಃಖಿತರಾದ ನೆಹರು ಅವರು ಇನ್ನೂ ತೀವ್ರವಾದ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದರು. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನಾಯಕಿಯೂ ಆಗಿದ್ದ ಕಮಲಾಳನ್ನು ಸ್ಮರಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಯಾವಾಗಲೂ ತಮ್ಮ ಕೋಟ್‌ನಲ್ಲಿ ತಾಜಾ ಗುಲಾಬಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ.

ನೆಹರು 1936 ರಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಮರು ಆಯ್ಕೆಯಾದರು ಮತ್ತು ಲಕ್ನೋದಲ್ಲಿ ಅದರ ಅಧಿವೇಶನದ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸಿದ್ದರು. ಇಲ್ಲಿ ಅವರು ಪಕ್ಷದ ಅಧಿಕೃತ ಗುರಿಯಾಗಿ ಸಮಾಜವಾದವನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಬಗ್ಗೆ ಗಾಂಧಿ, ಪಟೇಲ್ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಾಯಕರೊಂದಿಗೆ ತೀವ್ರ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿದರು . ಜಯ ಪ್ರಕಾಶ್ ನಾರಾಯಣ್, ಮೃದುಲಾ ಸಾರಾಭಾಯ್, ನರೇಂದ್ರ ದೇವ್ ಮತ್ತು ಅಶೋಕ ಮೆಹ್ತಾ ಅವರಂತಹ ಕಿರಿಯ ಸಮಾಜವಾದಿಗಳು ನೆಹರೂರನ್ನು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಸಮಾಜವಾದಿಗಳ ನಾಯಕರಾಗಿ ನೋಡಲಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಮಣಿದು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಅವದಿ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತುಭಾರತದ ಭವಿಷ್ಯದ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸಮಾಜವಾದವನ್ನು ಮಾದರಿ ಎಂದು ಘೋಷಿಸುವುದು. ಮುಂದಿನ ವರ್ಷ ನೆಹರು ಮರು ಚುನಾಯಿತರಾದರು ಮತ್ತು 1937 ರ ಚುನಾವಣೆಗಳಿಗಾಗಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಚಾರವನ್ನು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಿದರು. ರಾಜಕೀಯ ಸಂಘಟನೆಯ ಕೆಲಸವನ್ನು ಇತರರಿಗೆ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟ ನೆಹರೂ ಅವರು ದೇಶದ ಉದ್ದಗಲಕ್ಕೂ ಸಂಚರಿಸಿದರು, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪರವಾಗಿ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿದರು, ಇದು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಶಾಸಕಾಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣ ಬಹುಮತವನ್ನು ಗೆಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಅವರು ಸ್ವತಃ ಚುನಾವಣೆಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸದಿದ್ದರೂ, ನೆಹರೂ ಅವರನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಾಯಕರಂತೆ ನೋಡಿದವು.

ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು 1942 ರ ಎಐಸಿಸಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಅಧಿವೇಶನದಲ್ಲಿ ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿಯವರ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದ್ದಾರೆ
ಎರಡನೆಯ ಮಹಾಯುದ್ಧ ಪ್ರಾರಂಭವಾದಾಗ , ವೈಸ್‌ರಾಯ್ ಜನಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸದೆ ಭಾರತದ ಪರವಾಗಿ ಏಕಪಕ್ಷೀಯವಾಗಿ ಅಕ್ಷದ ವಿರುದ್ಧ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದರು ಎಂದು ಅಸೆಂಬ್ಲಿಗಳಿಗೆ ತಿಳಿಸಲಾಯಿತು. ವೈಸರಾಯ್ ಅವರ ಅನಿಯಂತ್ರಿತ ನಿರ್ಧಾರದಿಂದ ಆಕ್ರೋಶಗೊಂಡ ಎಲ್ಲಾ ಚುನಾಯಿತ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿಗರು ಸುಭಾಷ್ ಬೋಸ್ ಮತ್ತು ನೆಹರು ಅವರ ಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದ ತಮ್ಮ ಕಚೇರಿಗಳಿಗೆ ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿದರು. ಆದರೆ ಬೋಸ್ ಅವರು ಸಂಪೂರ್ಣ ದಂಗೆಗೆ ಕರೆ ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ನಾಜಿ ಜರ್ಮನಿ ಮತ್ತು ಜಪಾನ್‌ನ ಸಹಾಯವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತಾರೆ, ನೆಹರೂ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಸಹಾನುಭೂತಿ ಹೊಂದಿದ್ದರು. ಅವರು ಮೌಲಾನಾ ಆಜಾದ್, ಚಕ್ರವರ್ತಿ ರಾಜಗೋಪಾಲಾಚಾರಿ ಮತ್ತು ಪಟೇಲ್ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ನೀಡಲು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಂದ ಬದ್ಧತೆಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಯುದ್ಧದ ಪ್ರಯತ್ನಕ್ಕೆ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ನೀಡಿದರು. ಹಾಗೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ, ನೆಹರು ಅವರು ಯುದ್ಧವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಬಗ್ಗೆ ಸಂಶಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ ಗಾಂಧಿಯೊಂದಿಗಿನ ಶ್ರೇಣಿಯನ್ನು ಮುರಿದರು. ಮಾತುಕತೆಗಳ ವಿಫಲತೆ ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲು ಬ್ರಿಟನ್‌ನ ನಿರಾಕರಣೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತಾವಾದಿ ಚಳವಳಿಯನ್ನು ಕೆರಳಿಸಿತು. ಗಾಂಧಿ ಮತ್ತು ಪಟೇಲರು ಸಂಪೂರ್ಣ ಬಂಡಾಯಕ್ಕೆ ಕರೆ ನೀಡಿದರು, ಈ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ರಾಜಗೋಪಾಲಾಚಾರಿ ವಿರೋಧಿಸಿದರು ಮತ್ತು ನೆಹರು ಮತ್ತು ಆಜಾದ್ ವಿರೋಧಿಸಿದರು. ತೀವ್ರ ಚರ್ಚೆಗಳು ಮತ್ತು ಬಿಸಿ ಚರ್ಚೆಗಳ ನಂತರ, ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಾಯಕರು ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು ಭಾರತ ಬಿಟ್ಟು ತೊಲಗಿಸಬೇಕೆಂದು ಕರೆ ನೀಡಿದರು- ತಕ್ಷಣವೇ ಭಾರತೀಯ ಕೈಗಳಿಗೆ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ವರ್ಗಾಯಿಸಲು ಅಥವಾ ಸಾಮೂಹಿಕ ದಂಗೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸಲು. ಅವರ ಸಂದೇಹದ ಹೊರತಾಗಿಯೂ, ನೆಹರೂ ಅವರು ಭಾರತದ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರನ್ನು ಬಂಡಾಯಕ್ಕೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸಲು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿದರು. 9 ಆಗಸ್ಟ್, 1942 ರಂದು ಸಂಪೂರ್ಣ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಕಾರ್ಯಕಾರಿ ಸಮಿತಿಯೊಂದಿಗೆ ಅವರನ್ನು ಬಂಧಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅಹ್ಮದ್‌ನಗರದ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿರುವ ಗರಿಷ್ಠ ಭದ್ರತಾ ಜೈಲಿಗೆ ಸಾಗಿಸಲಾಯಿತು. ಇಲ್ಲಿ ಅವರು ಜೂನ್ 1945 ರವರೆಗೆ ತಮ್ಮ ಸಹೋದ್ಯೋಗಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತಾರೆ. ಅವರ ಮಗಳು ಇಂದಿರಾ ಮತ್ತು ಅವರ ಪತಿ ಫಿರೋಜ್ ಗಾಂಧಿ ಕೂಡ ಕೆಲವು ತಿಂಗಳುಗಳ ಕಾಲ ಜೈಲಿನಲ್ಲಿರುತ್ತಿದ್ದರು. ನೆಹರೂ ಅವರ ಮೊದಲ ಮೊಮ್ಮಗ ರಾಜೀವ್ 1944 ರಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು.

ನೆಹರು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿ

ಆಗಸ್ಟ್ 15, 1947 ರಂದು, ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತ ಜನಿಸಿದರು. ನೆಹರು ಸ್ವತಂತ್ರ ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಪ್ರಧಾನಿಯಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಲಾಲ್ ಕ್ವಿಲಾ (ಕೆಂಪು ಕೋಟೆ) ಕೋಟೆಯಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರಧ್ವಜವನ್ನು ಹಾರಿಸಿದ ಮತ್ತು “ಟ್ರಿಸ್ಟ್ ವಿತ್ ಡೆಸ್ಟಿನಿ” ಎಂಬ ತಮ್ಮ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಭಾಷಣವನ್ನು ಮಾಡಿದ ಮೊದಲ ಪ್ರಧಾನಿ ಅವರು. ಅವರ ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಿ ಆರೋಗ್ಯಕರ ರಾಷ್ಟ್ರವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವ ಸಮಯ ಬಂದಿದೆ. ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ನೆಹರೂ ಅವರ ಅವಧಿಯು ಜಾತ್ಯತೀತ ಮತ್ತು ಉದಾರವಾದಿ ಧೋರಣೆಯ ಮೂಲಕ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಯುವ ಭಾರತವನ್ನು ತಾಂತ್ರಿಕ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಉತ್ಕೃಷ್ಟತೆಯ ಹಾದಿಯತ್ತ ಕೊಂಡೊಯ್ಯುವ ತಮ್ಮ ದೃಷ್ಟಿಕೋನವನ್ನು ಅವರು ಬಹಳ ಉತ್ಸಾಹದಿಂದ ನಡೆಸಿದರು. ಅವರು ಹಲವಾರು ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದರು ಮತ್ತು ತ್ವರಿತ ಕೈಗಾರಿಕೀಕರಣಕ್ಕೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು. 1949 ರಲ್ಲಿ, ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರು ಯುನೈಟೆಡ್ ಸ್ಟೇಟ್ಸ್ಗೆ ತಮ್ಮ ಮೊದಲ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದರು, ಭಾರತದ ತುರ್ತು ಆಹಾರದ ಕೊರತೆಗೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ಹುಡುಕಿದರು. 1951 ರಲ್ಲಿ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ದೇಶದ “

ನೆಹರೂ ಅವರ ವಿದೇಶಾಂಗ ನೀತಿ

ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ವಿರೋಧಿ ನೀತಿಯ ಬೆಂಬಲಿಗರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಪ್ರಪಂಚದ ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ವಸಾಹತು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ತಮ್ಮ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿದರು. ಅವರು ನಾನ್-ಅಲಿಗ್ಮೆಂಟ್ ಮೂವ್ಮೆಂಟ್ (NAM) ನ ಪ್ರಮುಖ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದರು. NAM ನಂತಹ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಪಾತ್ರವನ್ನು ರುಜುವಾತುಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ನೆಹರೂ ಅವರ ಪ್ರಧಾನ ಪಾತ್ರವು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ರಾಜಕೀಯದ ಅಂದಿನ ದಿಗ್ಗಜರನ್ನು ಆಶ್ಚರ್ಯಗೊಳಿಸಿತು. ಅವರು ಶೀತಲ ಸಮರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಲಿಪ್ತ ನೀತಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಭಾರತವು ತರುವಾಯ “ಜಾಗತಿಕ ವಿಭಜನೆ” ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ದೂರವಿತ್ತು.

1962 ರ ಸಿನೋ-ಇಂಡಿಯನ್ ಯುದ್ಧ

1962 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ-ಚೀನಾ ಸಂಘರ್ಷದ ಬೇರುಗಳು ಇತಿಹಾಸದ ಹಲವಾರು ಸಂಗತಿಗಳಲ್ಲಿವೆ. 1959 ರಲ್ಲಿ ಟಿಬೆಟ್ ದಂಗೆಯ ನಂತರ ದಲೈ ಲಾಮಾ ಅವರನ್ನು ಗಡಿಪಾರು ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಅವರಿಗೆ ಆಶ್ರಯ ನೀಡಿತು ಮತ್ತು ಇದು ಚೀನಾವನ್ನು ಕೆರಳಿಸಿತು. ಅದರ ಜೊತೆಗೆ, ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದ ಮ್ಯಾಕ್‌ಮೋಹನ್ ರೇಖೆ ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಲಡಾಖ್‌ನ ಅಕ್ಸಾಯ್ ಚಿನ್ ಪ್ರದೇಶದ ಗಡಿ ವಿವಾದಗಳು ಭಾರತ-ಚೀನಾ ಕಹಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿವೆ. ನೆಹರು ಮತ್ತು ಅವರ ಚೀನೀ ಸಹವರ್ತಿ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಝೌ ಎನ್ಲೈ ಅವರು 3,225 ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಉದ್ದದ ವಿವಾದಿತ ಗಡಿ ಸಮಸ್ಯೆಯ ಬಗ್ಗೆ ರಾಜಕೀಯ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ತಲುಪಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ.

ಅಕ್ಟೋಬರ್ 20, 1962 ರಂದು, ಪೀಪಲ್ಸ್ ಲಿಬರೇಶನ್ ಆರ್ಮಿ ಎರಡು ವಿವಾದಿತ ರಂಗಗಳಿಂದ ಏಕಕಾಲದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿತು. ಅವರು ಚುಶುಲ್‌ನಲ್ಲಿ ರೆಜಾಂಗ್ ಲಾ ಮತ್ತು ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶದ ತವಾಂಗ್ ಅನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡರು. ಸಶಸ್ತ್ರ ಘರ್ಷಣೆಗೆ ಒಂದು ತಿಂಗಳ ನಂತರ, ಚೀನೀಯರು ನವೆಂಬರ್ 20, 1962 ರಂದು ಕದನ ವಿರಾಮವನ್ನು ಘೋಷಿಸಿದರು ಆದರೆ ಆಳವಾದ ಅಪನಂಬಿಕೆಯು ಎರಡು ದೇಶದ ನಡುವಿನ ರಾಜಕೀಯ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಉಲ್ಬಣಗೊಳಿಸಿತು. ಈ ಸೋಲಿನ ಹೊಣೆ ನೆಹರು ಮತ್ತು ಅವರ ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವ ವಿ.ಕೆ. ಕೃಷ್ಣ ಮೆನನ್ ಅವರ ಹೆಗಲ ಮೇಲೆ ನಿಷ್ಕಪಟ ಮತ್ತು ಕಳಪೆ ತಂತ್ರವನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿತು.

ಪರಂಪರೆ

ಬಹುತ್ವ, ಸಮಾಜವಾದ ಮತ್ತು ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ನಂಬಿಕೆಯುಳ್ಳ ನೆಹರೂ ಅವರು ಭಾರತವನ್ನು ಜಾತ್ಯತೀತ ರಾಷ್ಟ್ರವಾಗಿ ಅದರ ಸಾವಿರ ವರ್ಷಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದರು. ಅವರು ಮಕ್ಕಳ ಮೇಲೆ ಅಪಾರ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಜನ್ಮದಿನವಾದ ನವೆಂಬರ್ 14 ಅನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳ ದಿನವಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು ಭಾರತೀಯ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಸಂಸ್ಥೆ, ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಮೆಡಿಕಲ್ ಸೈನ್ಸಸ್ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಮೊದಲ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಂತಹ ದೇಶದ ಉನ್ನತ ಶ್ರೇಣಿಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ಭಾರತದ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಉತ್ಕೃಷ್ಟತೆಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು. ಅವರ ಮರಣದ ನಂತರ ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನಿಯಾದ ಅವರ ಪುತ್ರಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಗೆ ಅವರು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ರಾಜಕೀಯ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು.

ಜನಪ್ರಿಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ

ಶ್ಯಾಮ್ ಬೆನಗಲ್ ಅವರು ನೆಹರೂ ಅವರ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪುಸ್ತಕವಾದ ಡಿಸ್ಕವರಿ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಈ ದೂರದರ್ಶನ ಸರಣಿ ‘ಭಾರತ್ ಏಕ್ ಖೋಜ್’ ಮಾಡಿದರು. ರಿಚರ್ಡ್ ಅಟೆನ್‌ಬರೋ ಅವರ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆ ‘ಗಾಂಧಿ’ ಮತ್ತು ಕೇತನ್ ಮೆಹ್ತಾ ಅವರ ‘ಸರ್ದಾರ್’ ನಲ್ಲಿ ನೆಹರು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.

ಸಾವು

1964 ರಲ್ಲಿ, ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರೂ ಅವರು ಪಾರ್ಶ್ವವಾಯು ಮತ್ತು ಹೃದಯಾಘಾತದಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದರು. 27 ಮೇ 1964 ರಂದು ನೆಹರೂ ನಿಧನರಾದರು. ದೆಹಲಿಯ ಯಮುನಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ಶಾಂತಿವನದಲ್ಲಿ ನೆಹರೂ ಅವರ ಅಂತ್ಯಕ್ರಿಯೆ ಮಾಡಲಾಯಿತು.

ಸ್ಮರಣಾರ್ಥ:

ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿರುವ ನೆಹರು ತಾರಾಲಯ .
ಅವರ ಜೀವಿತಾವಧಿಯಲ್ಲಿ, ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಅವರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಅಪ್ರತಿಮ ಸ್ಥಾನಮಾನವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಆದರ್ಶವಾದ ಮತ್ತು ರಾಜನೀತಿಗಾಗಿ ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ಅವರ ಜನ್ಮದಿನವಾದ ನವೆಂಬರ್ 14 ಅನ್ನು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳ ದಿನವನ್ನಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ , ಅವರ ಜೀವಿತಾವಧಿಯ ಉತ್ಸಾಹ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಯುವಜನರ ಕಲ್ಯಾಣ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದೆ. ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಅವರನ್ನು ಚಾಚಾ ನೆಹರು (ಅಂಕಲ್ ನೆಹರು) ಎಂದು ನೆನಪಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಲು ಕಲಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ನೆಹರೂ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದ ಜನಪ್ರಿಯ ಚಿಹ್ನೆಯಾಗಿ ಉಳಿದಿದ್ದಾರೆ, ಇದು ಅವರ ಸ್ಮರಣೆಯನ್ನು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಆಚರಿಸುತ್ತದೆ. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ನಾಯಕರು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಆಗಾಗ್ಗೆ ಅವರ ಉಡುಪುಗಳ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಅನುಕರಿಸುತ್ತಾರೆ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಗಾಂಧಿ ಕ್ಯಾಪ್,ಮತ್ತು ಅವನ ನಡವಳಿಕೆಗಳು. ನೆಹರೂ ಅವರ ಆದರ್ಶಗಳು ಮತ್ತು ನೀತಿಗಳು ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷದ ಪ್ರಣಾಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ರಾಜಕೀಯ ತತ್ವವನ್ನು ರೂಪಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುತ್ತವೆ. ಅವರ ಪರಂಪರೆಯೊಂದಿಗಿನ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಬಾಂಧವ್ಯವು ಅವರ ಪುತ್ರಿ ಇಂದಿರಾ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಪಕ್ಷ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸರ್ಕಾರದ ನಾಯಕತ್ವಕ್ಕೆ ಏರುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿತು.

ನೆಹರೂ ಅವರ ಜೀವನದ ಕುರಿತು ಅನೇಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವರು ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿಯೂ ಸಹ ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ರಿಚರ್ಡ್ ಅಟೆನ್‌ಬರೋ ಅವರ 1982 ರ ಚಲನಚಿತ್ರ ಗಾಂಧಿಯಲ್ಲಿ ನೆಹರು ಪಾತ್ರವನ್ನು ರೋಷನ್ ಸೇಠ್ ನಿರ್ವಹಿಸಿದರು. ಕೇತನ್ ಮೆಹ್ತಾ ಅವರ ಸರ್ದಾರ್ ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ನೆಹರೂ ಅವರನ್ನು ಬೆಂಜಮಿನ್ ಗಿಲಾನಿಯವರು ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಹಲವಾರು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ನೆಹರೂ ಅವರ ಸ್ಮರಣೆಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೆಹಲಿಯ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯವು ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಮುಂಬೈ ನಗರದ ಸಮೀಪವಿರುವ ಜವಾಹರಲಾಲ್ ನೆಹರು ಬಂದರು ಆಧುನಿಕ ಬಂದರು ಮತ್ತು ಬೃಹತ್ ಸರಕು ಮತ್ತು ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಹೊರೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿರುವ ನೆಹರೂ ಅವರ ನಿವಾಸವನ್ನು ನೆಹರು ಸ್ಮಾರಕ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಮತ್ತು ಗ್ರಂಥಾಲಯವಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆನಂದ ಭವನ ಮತ್ತು ಸ್ವರಾಜ್ ಭವನದಲ್ಲಿರುವ ನೆಹರೂ ಕುಟುಂಬದ ಮನೆಗಳನ್ನು ನೆಹರೂ ಮತ್ತು ಅವರ ಕುಟುಂಬದ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಸ್ಮರಿಸಲು ಸಂರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ. 1951 ರಲ್ಲಿ, ಅವರು ಅಮೇರಿಕನ್ ಫ್ರೆಂಡ್ಸ್ ಸರ್ವಿಸ್ ಕಮಿಟಿ (AFSC) ನಿಂದ ನೊಬೆಲ್ ಶಾಂತಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ