ಪರಿಚಯ: ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮವು ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿಯೇ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ಅಧ್ಯಾಯವಾಯಿತು. 17ನೆಯ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ವಾಣಿಜ್ಯ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳಿಗಾಗಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದ ಬ್ರಿಟಿಷರು, ಆನಂತರ ಭಾರತವನ್ನು ತಮ್ಮ ಅಧಿಕಾರದಡಿ ಪಡೆದುಕೊಂಡು ದಶಕಗಳ ಕಾಲ ಅದನ್ನು ಶೋಷಿಸಿದರು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಮಹಾನ್ ನಾಯಕರನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದ್ದು, ಅವರ ತ್ಯಾಗ ಮತ್ತು ಬಲಿದಾನದಿಂದಲೇ ಭಾರತ 1947ರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಪಡೆದಿತು.
ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಹೋರಾಟಗಳು: ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟವು ಬಹಳ ಹಿಂದಿನಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಮೊದಲನೇ ಹೋರಾಟವನ್ನು 1857ರ “ಪಥಪುಟ ಚಳವಳಿ”ಯಾಗಿಯೇ ಗಮನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಹೋರಾಟವು ಸಿಪಾಯಿಗಳ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಪ್ರಜೆಗಳ ನಡುವೆ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುವಂತಹ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ಹೋರಾಟವನ್ನು 1857ರ “ಮೆಁಟಿನಿ” ಅಥವಾ “ಸಿಪಾಯಿ ಕಳ್ಳರ್” ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ತಾತ್ಕಾಲಿಕವಾಗಿ ಈ ಹೋರಾಟವು ವಿಫಲವಾದರೂ, ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಲನೆಯ ಶುರುವಾತಾಗಿದೆ.
ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಳವಳಿ: 1885ರಲ್ಲಿ ಇಂಡಿಯನ್ ನ್ಯಾಶನಲ್ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (ಐಎನ್‌ಸಿ) ಸ್ಥಾಪನೆಯಿಂದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟ ಮತ್ತಷ್ಟು ವಿಸ್ತರಿಸಿತು. ಪ್ರಾರಂಭದಲ್ಲಿ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನ ಮುಖಂಡರು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ತರುವ ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿದರು. ಆದರೆ, ಕಾಲಕ್ರಮೇಣ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವೇ ಮುಖ್ಯ ಗುರಿಯಾಯ್ತು. ದಾದಾಭಾಯ ನೌರೋಜಿ, ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಗೊಖಲೆ, ಬಾಲಗಂಗಾಧರ ತಿಲಕ್ ಮೊದಲಾದವರು ಈ ಹೋರಾಟದ ಪ್ರಮುಖ ನಾಯಕರು.
ಗಾಂಧೀಜಿ ಮತ್ತು ಅಹಿಂಸಾ ಹೋರಾಟ: ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು 1915ರಲ್ಲಿ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಿಂತಿರುಗಿ, ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಒಂದು ಹೊಸ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. ಅವರು ಅಹಿಂಸಾ ಮತ್ತು ಸತ್ಯಾಗ್ರಹದ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಅಸ್ತ್ರವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿದರು. 1920ರಲ್ಲಿ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ನೇತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿ ಮತ್ತು 1930ರ ದಾಂಡಿ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹವು ಭಾರತಾದ್ಯಂತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಜನರನ್ನು ಒಗ್ಗೂಡಿಸಿತು.
ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿ:
1920ರಲ್ಲಿ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ಅಸಹಕಾರ ಚಳವಳಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಈ ಚಳವಳಿಯಡಿ ಜನರು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿನ ಉದ್ಯೋಗ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ವಾಣಿಜ್ಯವನ್ನೂ ತ್ಯಜಿಸಿದರು. ಜನರು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಬಹಿಷ್ಕರಿಸಿ, ಸ್ಥಳೀಯ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಬಳಕೆಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡಿದರು. ಇದು ಬ್ರಿಟಿಷರಿಗೆ ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನಡೆಯನ್ನು ತರುತ್ತಿತ್ತು, ಮತ್ತು ಇದು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಸಮರ್ಥನೆ ನೀಡಿತು.
ದಾಂಡಿ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಉಪ್ಪು ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ:
1930ರಲ್ಲಿ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ದಾಂಡಿಗೆ ಪಾದಯಾತ್ರೆ ನಡೆಸಿ ಉಪ್ಪು ಸತ್ಯಾಗ್ರಹವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಇದು ಬ್ರಿಟಿಷರ ಉಪ್ಪು ತೆರಿಗೆಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಆಕ್ರೋಶವನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿತು. ಸುಮಾರು 240 ಮೈಲುಗಳ ಪಾದಯಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಸಾವಿರಾರು ಜನರು ಭಾಗವಹಿಸಿದರು. ದಾಂಡಿ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹವು ಭಾರತಾದ್ಯಂತ ಜನರ ಜಾಗೃತಿಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಈ ಚಳವಳಿಯು ವಿಶ್ವದ ಗಮನವನ್ನು ಸೆಳೆಯಿತು.
ಕೈದೋಟ ಚಳವಳಿ ಮತ್ತು ಭಗತ್ ಸಿಂಗ್ ಮುಂತಾದ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕರು: ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಅಹಿಂಸಾ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಹಲವಾರು ಯುವಕರು ಸಶಸ್ತ್ರ ಕ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಿದರು. ಭಗತ್ ಸಿಂಗ್, ಚಂದ್ರಶೇಖರ್ ಆಜಾದ್, ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಮುಂತಾದವರು ತಮ್ಮ ಬಲಿಷ್ಠ ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಕ ಹೋರಾಟಗಳ ಮೂಲಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಪ್ರಾಣ ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿದರು. 1942ರಲ್ಲಿ ನಡೆದ “ಕರೋ ಅಥವಾ ಮરો” ಚಳವಳಿಯು ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು ಭಾರತವನ್ನು ತೊರೆಯಲು ಒತ್ತಾಯಿಸುವ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ತಗೆದುಕೊಂಡಿತು.
ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಮತ್ತು ಇನ್ಡಿಯನ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಆರ್ಮಿ: ಸುಭಾಷ್ ಚಂದ್ರ ಬೋಸ್ ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ಧ ಸಶಸ್ತ್ರ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ತೊಡಗಿದರು. 1943ರಲ್ಲಿ ಇನ್ಡಿಯನ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಆರ್ಮಿಯನ್ನು (ಐಎನ್‌ಎ) ಸ್ಥಾಪಿಸಿ, ಅವರು ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು ಭಾರತದಿಂದ ಓಡಿಸಲು ಯತ್ನಿಸಿದರು. ಅವರ ಘೋಷಣೆ “ತುಂಬಾ ಹಳ್ಳದ ಮೂಡಿಹೋಕು” ಎಂಬುದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಚಲನೆಗೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು.
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಹೊತ್ತಿನ ಸಮಯ: ಬ್ರಿಟಿಷರ ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನಡೆ, ಜಾಗತಿಕ ಒತ್ತಡ, ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಜನತೆಯ ನಿರಂತರ ಹೋರಾಟಗಳಿಂದ 1947ರ ಆಗಸ್ಟ್ 15ರಂದು ಭಾರತವು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಗಳಿಸಿತು.
ತೀರ್ಮಾನ: ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟವು ಹಲವು ತ್ಯಾಗ, ಬಲಿದಾನ, ಮತ್ತು ದುಡಿಮೆಗಳಿಂದ ಸಫಲವಾಯಿತು. ಇಂದು ನಮಗೆ ಈ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವ ಅವಕಾಶವಿದೆ. ನಾವು ನಮ್ಮ ಮಹಾನ್ ನಾಯಕರು ಮತ್ತು ಹೋರಾಟಗಾರರಿಗೆ ಕೃತಜ್ಞತೆಯನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಅವರ ತ್ಯಾಗವನ್ನು ಗೌರವಿಸಬೇಕು.
